Θέμα της συζήτησης στο πλαίσιο του συμποσίου είναι ο έρωτας. Οι συνδαιτυμόνες αναλαμβάνουν να παρουσιάσουν -ο καθένας κατά τη δική του αντίληψη και με τον δικό τον τρόπο- το θέμα. Μετά τους λόγους του Φαίδρου και του Παυσανία ακολουθεί ο γιατρός Ερυξίμαχος, ο γνωστός κωμικός ποιητής Αριστοφάνης, ο Αγάθων και στο τέλος ο Σωκράτης, του οποίου ο λόγος αποτελεί την κορύφωση της συζήτησης. Σύμφωνα ωστόσο με τα λεγόμενα του Σωκράτη, οι απόψεις που θα εκθέσει αποτελούν αναπαραγωγή των όσων του είχε αναπτύξει η Διοτίμα, η ιέρεια από τη Μαντίνεια, όταν ο Σωκράτης είχε ισχυρισθεί ότι ο Έρωτας είναι μεγάλος και ωραίος θεός. Στο παρακάτω απόσπασμα από τη συζήτηση μεταξύ Σωκράτη και Διοτίμας, η Διοτίμα με αφορμή την ερώτηση του Σωκράτη αναφέρεται στην καταγωγή και τα χαρακτηριστικά του έρωτα.
Πατρὸς δέ, ἦν δ᾽ ἐγώ, τίνος ἐστὶ καὶ μητρός; Μακρότερον μέν, ἔφη, διηγήσασθαι· ὅμως δέ σοι ἐρῶ. Ὅτε γὰρ ἐγένετο ἡ Ἀφροδίτη, ἡστιῶντο οἱ θεοὶ οἵ τε ἄλλοι καὶ ὁ τῆς Μήτιδος ὑὸς Πόρος. Ἐπειδὴ δὲ ἐδείπνησαν, προσαιτήσουσα οἷον δὴ εὐωχίας οὔσης ἀφίκετο ἡ Πενία, καὶ ἦν περὶ τὰς θύρας. Ὁ οὖν Πόρος μεθυσθεὶς τοῦ νέκταρος —οἶνος γὰρ οὔπω ἦν— εἰς τὸν τοῦ Διὸς κῆπον εἰσελθὼν βεβαρημένος ηὗδεν. Ἡ οὖν Πενία ἐπιβουλεύουσα διὰ τὴν αὑτῆς ἀπορίαν παιδίον ποιήσασθαι ἐκ τοῦ Πόρου, κατακλίνεταί τε παρ᾽ αὐτῷ καὶ ἐκύησε τὸν Ἔρωτα. Διὸ δὴ καὶ τῆς Ἀφροδίτης ἀκόλουθος καὶ θεράπων γέγονεν ὁ Ἔρως, γεννηθεὶς ἐν τοῖς ἐκείνης γενεθλίοις, καὶ ἅμα φύσει ἐραστὴς ὢν περὶ τὸ καλὸν καὶ τῆς Ἀφροδίτης καλῆς οὔσης. Ἅτε οὖν Πόρου καὶ Πενίας ὑὸς ὢν ὁ Ἔρως ἐν τοιαύτῃ τύχῃ καθέστηκεν. Πρῶτον μὲν πένης ἀεί ἐστιν καὶ πολλοῦ δεῖ ἁπαλός τε καὶ καλός, οἷον οἱ πολλοὶ οἴονται, ἀλλὰ σκληρὸς καὶ αὐχμηρὸς καὶ ἀνυπόδητος καὶ ἄοικος, χαμαιπετὴς ἀεὶ ὢν καὶ ἄστρωτος, ἐπὶ θύραις καὶ ἐν ὁδοῖς ὑπαίθριος κοιμώμενος, τὴν τῆς μητρὸς φύσιν ἔχων, ἀεὶ ἐνδείᾳ ξύνοικος. Κατὰ δὲ αὖ τὸν πατέρα ἐπίβουλός ἐστι τοῖς καλοῖς καὶ τοῖς ἀγαθοῖς, ἀνδρεῖος ὢν καὶ ἴτης καὶ σύντονος θηρευτὴς δεινός, ἀεί τινας πλέκων μηχανάς, καὶ φρονήσεως ἐπιθυμητὴς καὶ πόριμος, φιλοσοφῶν διὰ παντὸς τοῦ βίου, δεινὸς γόης καὶ φαρμακεὺς καὶ σοφιστής.
Λεξιλόγιο:
εὐωχία: ξεφάντωμα, γλέντι
εὕδω: κοιμάμαι
πολλοῦ δεῖ: πολύ απέχει απ’ την πραγματικότητα, πολύ μακριά από
αὐχμηρὸς: σκονισμένος
χαμαιπετὴς: ξαπλωμένος στο έδαφος
ἴτης: θρασύς
σύντονος: ορμητικός
πόριμος: εφευρετικός
Παρατηρήσεις:
Α1. Να μεταφραστεί το απόσπασμα: «Ὁ οὖν Πόρος μεθυσθεὶς….. ἐν τοιαύτῃ τύχῃ καθέστηκεν.»
Μονάδες 10
Α2. Με βάση το παραπάνω απόσπασμα από το Συμπόσιον του Πλάτωνα, ποιοι ήταν οι γονείς του Έρωτα και ποια χαρακτηριστικά πήρε από τον κάθε γονέα;
Μονάδες 10
Β1. Να γραφεί το γ΄ ενικό πρόσωπο της Οριστικής Ενεστώτα και το β΄ ενικό πρόσωπο της Προστακτικής Αορίστου των παρακάτω ρημάτων στη φωνή που βρίσκονται:
ἐρῶ, ἐγένετο, ἐδείπνησαν, ἀφίκετο, καθέστηκεν
Μονάδες 5
Β2. Να γραφεί η δοτική ενικού και γενική πληθυντικού των παρακάτω τύπων:
μητρός, μεθυσθεὶς, πένης, παντὸς, φαρμακεὺς
Μονάδες 5
Γ1. Το απόσπασμα ξεκινά με μια ευθεία ερώτηση του Σωκράτη στην Διοτίμα. Να την εντοπίσεις και να τη μεταφέρεις στον πλάγιο λόγο με εξάρτηση: Σωκράτης ἠρώτα…
Μονάδες 3
Γ2. «μεθυσθεὶς»: Να αναγνωρισθεί συντακτικώς η μετοχή και να αναλυθεί στην αντίστοιχη δευτερεύουσα πρόταση.
Μονάδες 2
Γ3. Να αναγνωριστούν συντακτικώς οι υπογραμμισμένοι όροι του κειμένου:
μητρός, Πόρος, τοῦ νέκταρος, ποιήσασθαι, τῆς Ἀφροδίτης
Μονάδες 5
